خاطرات شنیدنی یک اطلاعاتی - مهسان بلاگ

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری خبرنگاران، از آخرین سال های دهه 30 و اوایل دهه 40 برای مدت های طولانی این دو روزنامه، از صدر تا ذیل شان، یعنی از مدیرمسئول و صاحب امتیاز و روزنامه نگاران و عکاسان تحریریه تا حتی دوچرخه سوارها و دکه هایی که آنها را توزیع می کردند، در رقابت سفت و سختی با هم قرار گرفتند که در کار خبر و خبررسانی از دیگری بهتر باشند.

این وسط، کار رقابت گاهی به جاهای باریکی هم کشیده می شد. بخشی از توضیح این رقابت ها و کوشش ها برای بهترشدن، یا خراب کردن کار رقیب هم در خاطرات بعضی روزنامه نگاران قدیمی آمده است. امروز نوزدهم تیرماه سال 99 که نودوچهارمین سالگرد انتشار روزنامه اطلاعات است، سراغ یکی از روزنامه نگاران قدیمی روزنامه رقیب، یعنی کیهان رفته ایم تا از زاویه دید او درباره اطلاعات و اطلاعاتی ها و رقابت کیهانی ها با آنها بشنویم. علی اکبر قاضی زاده دراین باره در گفت وگو با شرق توضیحاتی خواندنی داده است.

امتیاز کیهان اول متعلق به عبدالرحمان فرامرزی بود و مصطفی مصباح زاده سردبیر بود. از وقتی که جاهای آنها با هم عوض شد، یعنی فرامرزی شد سردبیر و مصباح زاده شد صاحب امتیاز و مدیرمسئول، این رقابت آغاز شد. علتش هم این بود که وقتی کیهان در سال 1321 راه افتادز اطلاعات یک سازمان جاافتاده و قوی بود. آن زمان آقای عباس مسعودی، مدیر اطلاعات، امکان واردکردن و خریدوفروش کاغذ داشت و دستش خیلی بازتر بود. دعوا و رقابت اصلی هم بر اثر همین کاغذ شکل گرفت.

مسعودی هم دلش نمی خواست روزنامه ای در کنار اطلاعات دربیاید و پیروز باشد، اما از وقتی کیهان دیگر پروبالی گرفت و سازمان شد، یعنی اوایل دهه 40 که روزنامه کیهان برای خودش پدیده ای شده بود، این رقابت شکل جدی تری به خودش گرفت. مصباح زاده در کیهان دنبال جمع کردن افراد اهل تخصص و متبحر در نوشتن بود و در این رقابت جدی تر بود، البته نه که مسعودی نکند، ولی مسعودی طبعا آدم ملایمی بود، اهل دردسر نبود. مصباح زاده مقداری جسورتر بود و اهل رقابت.

از اواسط دهه 40 این رقابت جدی شد. یکی از جالب ترین این نکته ها این بود که آقای مصباح زاده خیلی زحمت کشید که حتی شکل داد زدن روزنامه فروش های سطح شهر را عوض کند!

آن زمان اطلاعات شبکه توزیع خیلی خوبی داشت، عصرها که روزنامه درمی آمد، نزدیک به 150 دوچرخه سوار و موتورسوار جمع می شدند جلوی روزنامه که روزنامه را بگیرند و بروند توزیع نمایند. آن زمان شیوه دادزدن و فروش روزنامه این طور بود که این افراد می گفتند: اطلاعات-کیهان یعنی اول اسم اطلاعات را می گفتند. مصباح زاده خیلی زحمت کشید که روزنامه فروش ها به جای اطلاعات- کیهان، بگویند کیهان- اطلاعات یعنی اسم کیهان اول گفته شود.

این رقابت به طور طبیعی به تحریریه هم کشیده شد. داستان این بود که کیهان و اطلاعات تنها روزنامه های قوی کشور بودند. البته تا سال 53 روزنامه های دیگری هم بودند، مثل صدای مردم، بورس، آتش و بازار منتها چهاربرگی و لاغر بودند و روی دکه هم فروش نمی رفتند و بیشتر مشترک داشتند. بنابرین مردم بیشتر برای اطلاع از قضایای روز باید روزنامه ها اطلاعات و کیهان را می خریدند.

البته سبک نوشتاری و مطالب این دو روزنامه هم با هم متفاوت بود. من معتقدم به دلیل روحیه مرحوم مسعودی، روزنامه اطلاعات بیشتر یک روزنامه مقاله محور با یادداشت های بلند بود. مثلا یادم است سرمقاله ها اطلاعات به قلم علی جواهرکلام یا احمد احرار و آقای آموزگار خیلی بلند بود و از یک دوستونی از صفحه اول پر می شد و بقیه هم در صفحه دوم می رفت. درصورتی که بعضی از مردم این مدل مطالب را نمی خواندند.

مرحوم جواهرکلام مرد مسنی از دوره قاجاریه و مورخ بود. همان موقع روزنامه اطلاعات خانه ما می آمد چون پدرم مشترک بود، مطالبشان را می خواندم در کل نثر و مطالبشان پیرمردپسند بود.

ولی کیهان سعی کرد به شیوه دیگری کار کند، به همین دلیل کوشش شد تفسیرهای سیاسی و فکت محور و همراه با آمار و جزئیات در کیهان جا بیفتد.یا مثلا یکی از کارهای مهم کیهان روآوردن به دو بخش مهم بود که پیش از آن در اطلاعات خیلی روی آنها حساب نمی شد؛ یکی هنر، ادبیات، سینما، شعر، داستان و نمایش بود که در کیهان خیلی روی آن کار می کردند و آدم های مستعدی هم داشت و مطالب خوبی می نوشتند و دیگری حوادث بود. بعد از مدتی اطلاعات هم سعی کرد همین طور کار کند.

روزنامه اطلاعات در کل روزنامه آدم های مسن تر بود که خواندن صفحاتش گاهی دو ساعت طول می کشید. ولی با نیم ساعت و یک عبور می شد از جزئیات اخبار مهم و مطالب کیهان آگاه شد.

یکی از مهم ترین شاخص های رقابت بین کیهان و اطلاعات، ماجرای خبرزدن و خبرخوردن بود که اگر اتفاق می افتاد، مصیبتی عظیم برای خبرنگار بود؛ یعنی اگر خبرنگاری خبر مهمی را از دست می داد و روزنامه رقیب منتشر می کرد، در تحریریه خیلی او را دست می انداختند و سرزنش می شد. حتی خود مدیر، آقای مصباح زاده، می آمد در تحریریه و به خبرنگار می گفت چی شد؟ خواب موندی؟ کجا بودی؟ نکنه ماه عسل رفته بودی؟ و....

به همین دلیل خبرنگارها با جان و دل می کوشیدند که خبری از دست ندهند، به خصوص خبرهای حوزه شهرداری، حوادث، ورزش، وزارت خارجه و... .

مثلا در کتاب خاطرات محمد بلوری این نوشته شده که در یک محاکمه ای به دادگاه نرسید و دیر توانست خودش را برساند، توی راه خبرنگار روزنامه اطلاعات را دید که از محل محاکمه داشت برمی گشت، سلام علیکی کردند و پرسید چه خبر او هم که نمی خواست ماجرا را پیش خبرنگار رقیب لو بدهند، گفت خبری مهمی نبود و چیز خاصی گفته نشد. بعد قرار شد با هم بروند و جایی غذایی بخورند. داخل رستوران خبرنگار اطلاعات کتش را درآورده بود و گذاشت روی میز یا پشت جایگاه که بلوری در یک لحظه یادداشت های او را از دادگاه برداشت.

یکی از چیزهای خیلی مهم که خودم شاهدش بودم، رقابت عکاس ها بود؛ آن زمان هم اطلاعات و هم کیهان واحد عکس قوی داشتند. من بارها شاهد بودم که اینها می آمدند از یک صحنه عکاسی نمایند عمدا به همدیگر تنه می زدند که عکس رقیب خراب شود، یا یکی از بدترین کارهایی که می کردند این بود که انگشتشان را گریسی می کردند به لنز طرف می مالیدند تا دوربین تار شود و نتواند عکس بگیرد. این طوری سعی می کردند به همدیگر لطمه بزنند.

در یک سالی بهمن خیلی سنگینی در یکی از جاده ها آمده بود و تعداد زیادی فوت نموده بودند. جنازه ها را گذاشته بودند در یک ساختمانی متعلق به راهداری و اجازه ندادند خبرنگاران از این ساختمان دیدن نمایند. خبرنگاران از روزنامه های مختلف رفته بودند و چیزی دستگیرشان نشد و می بینند چیزی نیست و نمی شود عکاسی کرد. مأیوس برمی گردند اما عکاس اطلاعات به یک بهانه ای برمی شود و پنهانی خودش را به ساختمان می رساند و یک بشکه ای زیر پایش می گذارد و از پنجره وارد ساختمان می شود و هم از جنازه ها عکاسی کرد و هم مدارک شناسایی قربانیان را از جیبشان درآورد و یادداشت کرد و فردا اطلاعات با عکس و جزئیات دقیق از حادثه و قربانیان منتشر شد.

در خاتمه البته مایلم نکته ای را حتما بگویم، درباره شرایط پس از انقلاب روزنامه اطلاعات و آقای دعایی که طبع بسیار ملایمی دارد و توانسته در این سال ها روزنامه اطلاعات را نگه دارد، حفظ کند و گسترش بدهد؛ هر جا هم اتفاقی رخ دهد و روزنامه نگاری احتیاج به یاری جدی داشته باشد یا کسی از خبرنگاران فوت کند، معمولا ایشان حاضر می شود و همراهی می نماید.

من از دهه 60 این منش ایشان یادم است، هر بار برای کسی از این صنف اتفاقی بیفتد یا مسئله ای جدی برای روزنامه نگاران رخ بدهد، از یاری دریغ نمی نماید. این را فقط درباره الان نمی گویم، از قدیم و در ابتدای کار هم همین طور بود. من فکر می کنم وجود ایشان خیلی غنیمت است. الان سال هاست همه روزنامه ها بحران دارند ولی فکر می کنم نام سیدمحمود دعایی به این لحاظ می ماند. این را بر اساس شناختی که دورادور از ایشان دارم می گویم، در این سال ها من نه چیزی از ایشان خواستم و نه برای شخص من لزوما کاری نموده ولی شاهد بودم که از یاری به روزنامه نگاران هیچ وقت دریغ ننموده است.

این نصیحت را من از مصباح زاده به یاد دارم که هنر روزنامه این است که بماند وگرنه می شود روزنامه را یک شبه تعطیل کرد. این هنر را اطلاعات خوب دارد و در همه این سال ها با وجود همه اتفاقات و فرازوفرودها روزنامه حفظ شده است.

فراموش نکنیم در منطقه ما، یعنی غرب آسیا و شمال آفریقا، بعد از الاهرام مصر، روزنامه اطلاعات قدیمی ترین روزنامه است. امیدوارم زنده باشم و صدمین سال انتشار اطلاعات را ببینم و حضور داشته باشم.

منبع: روزنامه شرق

انتهای پیغام

مجله کامپیوتر: از کامپیوتر و IT کلی مقاله و ترفند جالب اینجا داریم

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری

پریها: مجله خبری، موفقیت، تفریحی، فناوری و گردشگری